Bổ sung kẽm cho trẻ sơ sinh – Có thực sự cần thiết?

Kẽm đóng vai trò quan trọng cho sự phát triển thể chất và hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh. Vì vậy, các cha mẹ hiện nay rất quan tâm đến việc cung cấp đủ kẽm cho trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, việc bổ sung kẽm này không phải lúc nào cũng thực hiện được. Bài viết sau đây sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về vấn đề này.

1. Vai trò của khoáng chất kẽm đối với trẻ sơ sinh

Nằm trong nhóm vi lượng nhưng kẽm lại là khoáng chất tham gia kiểm soát những vai trò “sống còn” của cơ thể. Vai trò cụ thể của kẽm đối với trẻ sơ sinh:

1.1. Hỗ trợ chuyển hóa và tăng trưởng

Kẽm là một trong các khoáng chất chính đóng góp vào chuyển hóa và tăng trưởng của trẻ sơ sinh:

• Giúp trẻ phát triển về thể chất (chiều cao, cân nặng): Kẽm tham gia cấu tạo nên Protein, kích thích tiết hormon tăng trưởng IGF đồng thời hỗ trợ hấp thu và chuyển hóa nhiều khoáng chất khác như Canxi, Magie, Đồng,…
• Duy trì sức khỏe tổng thể: Kẽm có mặt trong cấu trúc và là yếu tố điều hòa hoạt động của nhiều Enzym trong cơ thể, giúp trẻ sơ sinh trao đổi chất và thực hiện các quá trình sinh lý một cách bình thường. Ngoài ra, kẽm thúc đẩy tái tạo Protein giúp trẻ phục hồi sức khỏe và lành vết thương nhanh hơn.
• Ổn định đường huyết: Kẽm có tác dụng kiểm soát đường huyết và quá trình bài tiết Insulin của cơ thể.

1.2. Phát triển não bộ

Kẽm tham gia tổng hợp nên Protein, một trong số các thành phần cấu tạo của não bộ. Bên cạnh đó, kẽm còn tăng cường quá trình dẫn truyền thần kinh. Hơn nữa, một lượng kẽm trong cơ thể cũng tập trung ở não bộ. Do vậy, kẽm giúp trẻ sơ sinh hoàn thiện và phát triển não bộ một cách hiệu quả.

1.3. Tăng cường hệ miễn dịch

Kẽm có khả năng thúc đẩy sự tăng sinh và hoạt động của các tế bào miễn dịch như đại thực bào, Lympho B, Lympho T,… Không chỉ vậy, kẽm có tính chống viêm và chống oxy hóa rất tốt. Do vậy, kẽm giúp tăng cường hệ miễn dịch hiệu quả cho trẻ sơ sinh, là lá chắn bảo vệ cơ thể còn non yếu của trẻ trong giai đoạn đầu đời khỏi các tác nhân gây bệnh.

1.4. Điều hòa chức năng nội tiết

Kẽm có vai trò điều hòa các tuyến nội tiết trong cơ thể như tuyến yên, tuyến thượng thận, sinh dục, giáp trạng,… Các tuyến nội tiết này là nơi sản xuất ra các hormon phục vụ cho các quá trình sinh lý và tăng trưởng của cơ thể. Bởi vậy, vai trò này của kẽm trẻ khỏe mạnh và phát triển một cách bình thường, phát triển các đặc điểm sinh lý và giới tính đúng độ tuổi khoa học.

1.5. Cải thiện biếng ăn và tiêu chảy ở trẻ

Ngoài những vai trò liên quan đến sinh lý kể trên, kẽm còn được coi là vị thuốc hiệu quả cho trẻ biếng ăn và tiêu chảy:

• Cải thiện biếng ăn: Kẽm giúp cân bằng vị giác và khứu giác, làm tăng cảm giác ngon miệng của trẻ. Từ đó giúp trẻ ăn uống tốt hơn, hạn chế bỏ bú hay bỏ thức ăn.
• Hỗ trợ điều trị tiêu chảy: Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới WHO, kẽm được kê đơn cho trẻ bị tiêu chảy cấp trong vòng 10 – 14 ngày do giúp cải thiện các triệu chứng tiêu chảy rất tốt.

2. Trẻ sơ sinh có cần bổ sung kẽm không?

Trong 6 tháng đầu đời, nhu cầu kẽm của trẻ chỉ là 2mg kẽm nguyên tố/ngày. Trong 6 tháng sau đó, nhu cầu kẽm của trẻ sẽ tăng lên 3mg/ngày.

Nguồn kẽm tốt nhất cho trẻ trong giai đoạn sơ sinh là sữa mẹ. Sữa mẹ cung cấp đủ nhu cầu kẽm và nhiều dưỡng chất khác cho trẻ. Bởi vậy, trẻ sơ sinh ít khi cần phải bổ sung kẽm. Việc bổ sung kẽm cho trẻ sơ sinh đa phần được thực hiện sau khi trẻ có thể ăn dặm do lúc đó nhu cầu kẽm của trẻ tăng lên.

Tuy vậy, trẻ sơ sinh vẫn có nguy cơ thiếu kẽm do một số nguyên nhân như trẻ không được bú mẹ đầy đủ, trẻ có hệ tiêu hóa kém,… Tình trạng trẻ sơ sinh thiếu kẽm tại Việt Nam không hề hiếm gặp và nhiều cha mẹ vẫn chưa nhận biết được con mình đang mắc phải tình trạng này.

Điều này là do những dấu hiệu thiếu kẽm của trẻ khá khó nhận biết và dễ bị lẫn với các bệnh lý, tình trạng thiếu chất khác. Một số dấu hiệu trẻ sơ sinh thiếu kẽm phổ biến:

• Trẻ chậm phát triển, thị lực kém
• Trẻ giảm bú, bỏ bú
• Trẻ buồn nôn, nôn trớ, táo bón nhẹ
• Trẻ hay giật mình khi ngủ, khó ngủ, chậm phát triển phản xạ ý thức và vận động
• Trẻ hay ốm vặt, hay bị dị ứng, viêm da tóc móng yếu,…

Tuy nhiên, bổ sung kẽm cho trẻ sơ sinh cũng là con dao hai lưỡi. Bổ sung không đủ hoặc thừa kẽm đều có thể gây hại cho trẻ như rối loạn tiêu hóa, đau bụng, buồn nôn và chậm phát triển. Vì vậy, khi thấy trẻ sơ sinh có những dấu hiệu liên quan đến tình trạng thiếu kẽm, cha mẹ hãy đưa trẻ đi khám dinh dưỡng để được bác sĩ xác định chính xác nguyên nhân và đưa ra hướng chăm sóc hợp lý nhất. Cha mẹ không nên tự ý bổ sung kẽm cho trẻ tại nhà.

3. Hướng dẫn bổ sung kẽm cho trẻ sơ sinh đúng cách

Sữa mẹ vẫn là nguồn bổ sung kẽm hiệu quả nhất cho trẻ sơ sinh. Vì vậy, để có thể tăng cường hàm lượng kẽm cung cấp cho trẻ qua sữa mẹ, các mẹ cần lưu ý:

• Tăng cường các nhóm thực phẩm giàu kẽm như thịt đỏ, hải sản, trứng, các loại đậu, hạt chứa dầu, rau cải xanh.
• Bổ sung thêm các loại trái cây giàu Vitamin C như cam, quýt, chanh, bưởi, ổi để cải thiện hấp thu kẽm.
• Mẹ có thể bổ sung thêm kẽm qua thực phẩm chức năng, tuy nhiên cần có sự tư vấn của bác sĩ.

Với trẻ không được bú mẹ hoàn toàn và đang dùng sữa công thức, mẹ nên chọn các loại sữa công thức có hàm lượng kẽm và dưỡng chất cân bằng cho trẻ. Tuy nhiên, sữa công thức không thể thay thế được cho sữa mẹ.

Vì vậy, trong một số trường hợp, cha mẹ có thể cho trẻ sơ sinh dùng các sản phẩm bổ sung kẽm. Một số lưu ý khi chọn sản phẩm bổ sung kẽm cho trẻ sơ sinh:

• Chọn sản phẩm có thể sử dụng cho độ tuổi của trẻ.
• Ưu tiên sản phẩm chứa kẽm hữu cơ dễ hấp thu và có hiệu quả tối ưu hơn.
• Lựa chọn các sản phẩm có dạng nước, siro để trẻ dễ uống. Ưu tiên thiết kế nhỏ giọt để dễ dàng định lượng liều chính xác cho trẻ.
• Sản phẩm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, được cấp phép lưu hành tại Việt Nam.
• Lựa chọn sản phẩm không có chất bảo quản, tạo ngọt, tạo màu hay điều vị để hạn chế tối đa ảnh hưởng lên cơ thể trẻ.

Khi bổ sung kẽm cho trẻ sơ sinh qua những sản phẩm này, cha mẹ nên cho trẻ dùng sau bú 30 phút hoặc 1 tiếng trong các cữ bú ban ngày để hiệu quả hấp thu kẽm đạt cao nhất và không gây ảnh hưởng đến giấc ngủ của con.

4. Giải đáp một số thắc mắc khi bổ sung kẽm cho trẻ sơ sinh

Dưới đây là giải đáp một số câu hỏi của các cha mẹ khi cho trẻ sơ sinh dùng các sản phẩm bổ sung kẽm:

4.1. Có nên pha các sản phẩm bổ kẽm vào sữa cho trẻ không?

Trả lời: Cha mẹ không nên pha các sản phẩm bổ kẽm vào sữa cho trẻ. Một số khoáng chất có hàm lượng cao trong sữa như Canxi ảnh hưởng đến việc hấp thu kẽm của trẻ. Do vậy, pha kẽm chung với sữa có thể khiến trẻ không hấp thu trọn vẹn những nguồn dinh dưỡng này.

4.2. Có thể cho trẻ sơ sinh uống kẽm và vitamin D3 K2 cùng lúc được không?

Trả lời: Vitamin D3 và Vitamin K2 không gây ảnh hưởng đến quá trình hấp thu kẽm của trẻ. Vì vậy, cha mẹ có thể cho trẻ sơ sinh uống kẽm và các sản phẩm bổ sung Vitamin D3, K2 khác cùng lúc.

Trên đây là những giải đáp về việc có nên bổ sung kẽm cho trẻ sơ sinh hay không. Hy vọng bài viết trên đây đã cung cấp nhiều thông tin bổ ích cho cha mẹ trong hành trình nuôi con khôn lớn và khỏe mạnh. Nếu còn bất kỳ thắc mắc gì, hãy để lại câu hỏi để được các chuyên gia giải đáp ngay nhé!