Hướng dẫn bổ sung sắt cho trẻ chuẩn khoa học!

Sắt là vi chất đóng vai trò rất quan trọng đối với cơ thể người, đặc biệt là ở trẻ em. Thiếu hụt nguyên tố sắt do nhiều nguyên nhân có thể gây ảnh hưởng lớn đến quá trình phát triển tự nhiên của trẻ. Bài viết sau đây sẽ hướng dẫn cha mẹ những cách bổ sung sắt cho trẻ khoa học và an toàn được khuyến cáo từ chuyên gia y tế. Cùng theo dõi ngay!

1. Nguyên nhân gây thiếu sắt ở trẻ nhỏ

Sắt là một trong những thành phần quan trọng cấu tạo nên hồng cầu. Bên cạnh đó, sắt còn tham gia vào tổng hợp nhiều loại enzym và nhiều quá trình chuyển hóa năng lượng trong cơ thể. Bởi vậy, nếu thiếu sắt sẽ gây thiếu máu, làm giảm vận chuyển oxy tới các mô trong cơ thể và gây suy giảm hoạt động tế bào. Đặc biệt ở trẻ em, thiếu sắt sẽ ảnh hưởng lớn tới sự phát triển về thể chất, trí não và hệ miễn dịch của trẻ.

Thiếu sắt ở trẻ em là một vấn đề khá phổ biến nhưng lại chưa được các cha mẹ quan tâm đúng mức. Theo thống kê từ Viện Dinh dưỡng Việt Nam, tỷ lệ thiếu máu ở trẻ em trong 5 năm đầu đời vẫn tương đối cao và nguyên nhân chủ yếu đến từ thiếu sắt.

Những nguyên nhân phổ biến gây thiếu sắt ở trẻ em cha mẹ cần lưu ý:

• Chế độ dinh dưỡng không cân đối (uống nhiều sữa bò trước 1 tuổi, chế độ ăn không đa dạng các nhóm thực phẩm,…)
• Mẹ không bổ sung đủ sắt trong giai đoạn mang thai dẫn đến trẻ sinh ra bị thiếu sắt.
• Trẻ sinh non không thể nhận đủ sắt trong thai kỳ từ mẹ.
• Trẻ có khả năng hấp thu sắt từ chế độ dinh dưỡng kém.
• Trẻ có nhu cầu dinh dưỡng cao do tốc độ phát triển nhanh.
• Trẻ mắc một số bệnh lý như rối loạn tiêu hóa, cảm cúm, viêm ruột, dùng kháng sinh, nhiễm ký sinh trùng (giun móc) gây xuất huyết tiêu hóa, tổn thương tác tràng/ruột non, thiếu transferrin bẩm sinh.
• Trẻ gặp chấn thương hoặc phải phẫu thuật.

Trẻ thiếu sắt nhẹ hoặc thiếu sắt trong giai đoạn ngắn thường ít có biểu hiện. Tuy nhiên, nếu trẻ thiếu sắt kéo dài có thể xuất hiện một số dấu hiệu như:

• Da xanh xao, nhợt nhạt
• Chán ăn, chậm tăng cân
• Mệt mỏi, khó ngủ
• Hay ốm vặt, dễ bị cúm, nhiễm trùng hô hấp,…
• Tóc khô xơ, móng tay giòn, dễ gãy
• Trẻ chậm phát triển kỹ năng vận động

Khi thấy trẻ gặp các dấu hiệu trên, cha mẹ hãy đưa trẻ đi khám ngay tại các chuyên khoa dinh dưỡng. Các bác sĩ sẽ thăm khám và làm xét nghiệm để xác định chính xác nguyên nhân gây thiếu sắt ở trẻ. Từ đó, bác sĩ sẽ hướng dẫn các điều trị và bổ sung sắt cho trẻ phù hợp nhất.

2. Hướng dẫn cha mẹ bổ sung sắt cho trẻ đúng cách

Cha mẹ hãy theo dõi hướng dẫn tăng cường sắt cho trẻ từ các chuyên gia dinh dưỡng sau đây:

2.1. Bổ sung đúng và đủ nhu cầu sắt theo độ tuổi của trẻ

Cha mẹ cần lưu ý bổ sung sắt cho trẻ đúng và đủ theo nhu cầu hàng ngày. Bảng tổng hợp nhu cầu sắt theo độ tuổi của trẻ:

Một số lưu ý khi bổ sung sắt cho trẻ theo độ tuổi:

• Trẻ sơ sinh đủ tháng khỏe mạnh: Cơ thể trẻ đã tích lũy một lượng sắt từ mẹ trong thai kỳ và liên tục được bổ sung sắt qua sữa mẹ/sữa công thức. Lượng sắt này đảm bảo đủ nhu cầu của trẻ trong khoảng 4 – 5 tháng sau sinh. Do vậy, cha mẹ không cần bổ sung thêm sắt cho trẻ trong giai đoạn này.
• Trẻ sinh non: Theo Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ, cha mẹ nên chú ý sử dụng sắt cho trẻ sinh non sau 1 tháng tuổi theo lượng 2mg/kg/ngày và tối đa 15mg/ngày. Cha mẹ có thể cho trẻ dùng sữa công thức hoặc các thuốc, sản phẩm bổ sung sắt dạng lỏng hay siro.
• Trẻ trên 6 tháng tuổi: Đây là độ tuổi trẻ bắt đầu tập ăn dặm. Cha mẹ nên tăng cường các nhóm thực phẩm giàu sắt trong chế độ ăn cho trẻ. Ngoài ra, cha mẹ có thể cho trẻ dùng thêm thuốc, sản phẩm bổ sung sắt dạng lỏng nếu trẻ vẫn chưa thể ăn đặc.

2.2. Bổ sung sắt từ thực phẩm

Chế độ dinh dưỡng cân đối và khoa học là cách tốt nhất để bổ sung sắt an toàn và lành mạnh cho trẻ. Các nguồn thực phẩm bổ sung sắt hiệu quả cho trẻ:

• Sữa công thức: Sữa công thức cho trẻ nhỏ thường được thiết kế với hàm lượng sắt tối ưu theo nhu cầu hàng ngày của trẻ.
• Sắt từ nguồn động vật: thịt đỏ, thịt gia cầm, cá béo, trứng, thủy hải sản (tôm, cua, ngao, sò,…), nội tạng động vật,…
• Sắt từ nguồn thực vật: Ngũ cốc, các loại đậu (đậu xanh, hạt bí, đậu nành, hạt bí ngô, hạnh nhân, hạt hướng dương,…), rau xanh (cải bó xôi, súp lơ, rau muống,…), trái cây (đu đủ, chuối, nho,…)

2.3. Cung cấp sắt cho trẻ qua thuốc hoặc các sản phẩm bổ sung khác

Hiện nay có rất nhiều loại thuốc và các sản phẩm bổ sung sắt dành cho trẻ nhỏ. Trẻ sinh non, trẻ trên 6 tháng chưa ăn dặm được hoặc trẻ có nhu cầu sắt cao có thể sử dụng thêm các sản phẩm này.

Cha mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ dinh dưỡng khi cho trẻ dùng các sản phẩm này. Một số dạng thuốc/sản phẩm bổ sung sắt phổ biến trên thị trường:

• Dạng lỏng/nhỏ giọt: Dễ hấp thu, được chia sẵn liều lượng giúp cha mẹ dễ dàng cho bé sử dụng.
• Dạng siro: Ngọt, dễ uống nên giúp trẻ thích thú hơn.
• Dạng viên nhai/kẹo nhai: Dễ xác định liều lượng, trẻ hợp tác ăn. Tuy nhiên không phù hợp với trẻ còn quá nhỏ và thường có hàm lượng không cao.
• Dạng bột uống: Có thể trộn chung với đồ ăn dặm của trẻ, tuy nhiên khó điều chỉnh đúng liều lượng hơn.

Ngoài ra, cha mẹ cũng cần lưu ý lựa chọn các sản phẩm chứa sắt hữu cơ để trẻ hấp thu tốt nhất và ít gặp tác dụng phụ. Cha mẹ có thể tham khảo Satifer – một trong những sản phẩm bổ sung sắt cho trẻ ở dạng hữu cơ tối ưu nhất trên thị trường. Satifer là lựa chọn hoàn hảo để cải thiện và dự phòng tình trạng thiếu sắt ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Satifer chứa thành phần Sắt (III) Hydroxyd Polymaltose được nhập khẩu từ Italia. Đây là loại sắt có cấu tạo tương tự như Ferritin – nguồn dự trữ sắt tự nhiên của cơ thể. Bên cạnh đó, loại sắt này có khả năng hấp thu chủ động và có kiểm soát. Do vậy, bổ sung Satifer giúp trẻ hấp thu sắt tối ưu và an toàn. Đồng thời, Satifer hạn chế tối đa nguy cơ thừa sắt và tác dụng phụ như táo bón, gây nôn so với các sản phẩm bổ sung sắt vô cơ, sắt (II) thông thường.

Những ưu điểm khác của Satifer:

• Bổ sung sắt kèm Acid Folic và Vitamin B12 – Combo thúc đẩy tạo máu hiệu quả, giúp hạn chế thiếu máu ở trẻ.
• Thành phần chứa Orafti Synergy – hỗn hợp chất xơ hòa tan Inulin & FOS có tác dụng hạn chế táo bón, cải thiện sức khỏe hệ vi sinh đường ruột.
• Không chứa đường nên không gây sâu răng hay ảnh hưởng đến cân nặng của trẻ.
• Dạng ống dễ dàng chia liều lượng và mang theo tiện lợi.
• Hương vị dễ uống, trẻ hợp tác sử dụng hơn.

2.4. Bổ sung sắt đúng thời điểm

Khi sử dụng các sản phẩm bổ sung sắt, việc dùng đúng thời điểm cũng rất quan trọng. Khả năng hấp thu của sắt cao nhất khi bụng đói. Điều này là do sắt hấp thu chủ yếu ở hành tá tràng và hấp thu giảm dần khi xuống ruột non. Bên cạnh đó, thức ăn cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình hấp thu sắt.

Do vậy, cha mẹ nên cho trẻ sử dụng sản phẩm bổ sung sắt trước bữa ăn 1 giờ hoặc sau ăn 2 giờ.

3. Lưu ý khi bổ sung sắt cho trẻ

Khi bổ sung sắt cho trẻ, cha mẹ cần lưu ý một số vấn đề sau đây:

• Nguồn sắt từ động vật có hàm lượng cao và dễ hấp thu hơn so với sắt từ thực vật. Vì vậy cha mẹ không nên cho trẻ ăn chay hoàn toàn mà cần cân đối các nguồn thực phẩm.
• Cho trẻ ăn thêm trái cây giàu Vitamin C như cam quýt, đu đủ, ổi, dâu tây,… để tăng cường hấp thu sắt.
• Nên tránh cho trẻ sử dụng thực phẩm gây cản trở hấp thu sắt: Sữa bò, trà, cà phê, nước có ga,…
• Tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi cho trẻ dùng bất kỳ loại thuốc/sản phẩm bổ sung sắt nào.
• Bổ sung sắt kèm Acid folic và Vitamin B12 để hỗ trợ tạo máu hiệu quả.
• Sắt có thể làm răng trẻ bị ố vàng. Vì vậy, cha mẹ nên cho trẻ súc miệng hoặc đánh răng sau khi uống thuốc/sản phẩm bổ sung sắt dạng lỏng.
• Trẻ có cơ địa nhạy cảm nên uống sắt từ liều thấp rồi tăng dần để tránh bị nôn.
• Thuốc/sản phẩm bổ sung sắt có thể khiến trẻ đi ngoài phân đen. Tuy nhiên, tác dụng này không có hại.

Trên đây là hướng dẫn những cách bổ sung sắt cho trẻ chuẩn khoa học. Hy vọng thông qua bài viết này, cha mẹ sẽ có thêm kiến thức để chăm sóc con trẻ phát triển một cách lành mạnh nhất. Nếu còn bất kỳ băn khoăn nào về chủ đề nào, hãy để lại lời nhắn để được đội ngũ chuyên gia tư vấn nhé!